Đã từng có thời, ý tưởng kết nối hai, thậm chí ba card đồ họa trong một hệ thống là một điều không thể cưỡng lại đối với nhiều game thủ PC. Với các công nghệ như SLI (Scalable Link Interface) của Nvidia và CrossFire của AMD, chơi game đa card đồ họa hứa hẹn mang lại hiệu suất đỉnh cao. Tuy nhiên, dù từng gây tiếng vang lớn, khái niệm này dần dần chìm vào quên lãng và giờ đây gần như đã biến mất hoàn toàn khỏi dòng game chính thống. Vậy điều gì đã xảy ra? Và liệu công nghệ này có thể trở lại vị trí dẫn đầu trong ngành công nghiệp game hiệu suất cao?
Lịch Sử Thăng Trầm Của Công Nghệ Đa Card Đồ Họa (Multi-GPU)
Khởi Nguồn Từ Thập Niên 90: Tiền Đề Cho SLI và CrossFire
Nền tảng của công nghệ đa card đồ họa đã có từ cuối những năm 1990 với các card Voodoo2 của 3dfx, sử dụng kỹ thuật “Scan-Line Interleaving” để chia sẻ tải trọng giữa hai card đồ họa, nhằm đạt được tốc độ khung hình cao hơn. Đây là một sự đổi mới đầy hứa hẹn, thúc đẩy Nvidia mua lại 3dfx. Tuy nhiên, phải đến giữa những năm 2000, Nvidia mới chính thức hồi sinh khái niệm này dưới tên gọi SLI, và không lâu sau đó là CrossFire của AMD.
Hai card đồ họa Nvidia GeForce GTX 690 được kết nối trong cấu hình SLI
Thời Kỳ Hoàng Kim (2008-2015): Sức Mạnh Vượt Trội Cho Độ Phân Giải Cao
Từ khoảng năm 2008 đến 2015, các cấu hình đa card đồ họa đã tạo nên một cộng đồng riêng biệt trong giới game thủ – những người luôn tìm kiếm tốc độ khung hình và độ phân giải cao nhất có thể. Vào thời điểm đó, màn hình 1440p và 4K bắt đầu trở nên phổ biến, và để chơi các tựa game mới nhất ở độ phân giải cao với tốc độ khung hình chấp nhận được, đòi hỏi sức mạnh phần cứng đáng kể. Nếu bạn là một game thủ không ngại thử nghiệm những công nghệ tiên phong, bạn có thể đã sở hữu một hệ thống với hai hoặc thậm chí ba card đồ họa.
Bước Ngoặt Và Sự Thoái Trào: Khi Nhược Điểm Lấn Át Ưu Điểm
Tuy nhiên, dù mang lại lợi ích về hiệu suất (khi các game được tối ưu hóa đúng cách), các hệ thống multi-GPU vẫn tồn tại nhiều vấn đề dai dẳng như micro-stuttering (hiện tượng giật nhẹ khung hình), hỗ trợ driver không nhất quán và sự phụ thuộc lớn vào việc tối ưu hóa của từng engine game cụ thể. Theo thời gian, những nhược điểm này dần lấn át các ưu điểm. Mặc dù DirectX 12 và Vulkan hỗ trợ tính toán đa bộ điều hợp rõ ràng (explicit multi-adapter computation) mà không cần SLI hay CrossFire truyền thống, cả Nvidia và AMD cuối cùng đều giảm bớt hỗ trợ và tập trung vào các cấu hình một card đồ họa.
Card đồ họa Nvidia GeForce RTX 4090 với các dây cáp nguồn, minh họa sức mạnh của GPU đơn hiện đại
Liệu Công Nghệ Multi-GPU Có Khả Năng Tái Xuất Giang Hồ?
Thách Thức Lớn Cho Người Dùng Phổ Thông
Trước hết, không có gì bí mật khi sự hỗ trợ chính thức cho SLI và CrossFire đã suy giảm đáng kể:
- Nvidia đã hạn chế hồ sơ SLI chủ yếu cho các card cũ hơn hoặc các cấu hình hai chiều giới hạn, chuyển sang các công nghệ như NVLink chủ yếu cho tính toán chuyên nghiệp.
- AMD cũng đã giảm sự nhấn mạnh vào CrossFire trên dòng sản phẩm tiêu dùng của mình, tập trung vào việc cải thiện hiệu suất trực tiếp của một GPU.
Thực tế, card Nvidia cuối cùng hỗ trợ SLI là RTX 3090. Đầu năm 2020, công ty này đã thông báo ngừng hỗ trợ hồ sơ SLI cho các card cũ hơn dòng RTX 2000. AMD vẫn hỗ trợ thông qua công nghệ đổi tên CrossFire thành “mGPU”, mặc dù việc triển khai này giờ đây do nhà phát triển chịu trách nhiệm thông qua các API hiện đại.
Các cấu hình đa card đồ họa vẫn phổ biến trong các lĩnh vực chuyên nghiệp và của những người đam mê công nghệ. Học máy (Machine Learning), dựng hình 3D (3D Rendering) và phân tích dữ liệu thường hưởng lợi rất lớn từ nhiều GPU, vì các tác vụ này có thể được phân chia hiệu quả trên nhiều nhân hoặc GPU. Tuy nhiên, trong lĩnh vực game, rất ít tựa game mới quảng cáo hỗ trợ đa card đồ họa.
Hai card đồ họa Nvidia GeForce RTX 4070 Ti và AMD Radeon RX 7700 XT đặt cạnh bàn phím cơ, biểu tượng cho GPU đơn hiện tại
Tia Hy Vọng Từ Những Công Nghệ Mới Nổi
Dù vậy, một số người vẫn tin rằng với những tiến bộ mới như PCIe 6.0 hoặc các kết nối tiên tiến như NVLink của Nvidia hay Infinity Fabric của AMD, multi-GPU có thể có cơ hội phát triển mạnh mẽ. Lý do là các công nghệ này cung cấp khả năng chia sẻ dữ liệu nhanh hơn đáng kể. Các công nghệ cấp doanh nghiệp về mặt lý thuyết có thể “chảy xuống” các sản phẩm tiêu dùng và cho phép giao tiếp hiệu quả, giảm thiểu những nút thắt cổ chai lớn nhất của các thiết kế multi-GPU cũ. Các phương pháp bộ nhớ hợp nhất (unified memory), nơi nhiều GPU gộp VRAM thành một tài nguyên lớn hơn, cũng có thể giải quyết các vấn đề trùng lặp bộ nhớ từng cản trở việc tăng hiệu suất.
Ảnh cận cảnh card đồ họa ASUS ROG STRIX GTX 1080 Ti và EVGA GeForce RTX 3080, đại diện cho các thế hệ GPU trước đây
Những người đam mê công nghệ có thể sẽ cân nhắc lại cấu hình multi-GPU nếu những rào cản kỹ thuật này được khắc phục. Mặc dù chi phí của các GPU hiện nay có thể khiến điều này khó xảy ra, một số tựa game nổi tiếng đã tận dụng DirectX 12 hoặc Vulkan để đạt được điều này, chẳng hạn như Deus Ex: Mankind Divided, Rise of the Tomb Raider, và Ashes of the Singularity (thậm chí game này còn hỗ trợ cấu hình đa GPU kết hợp cả AMD và Nvidia).
Rào Cản Không Nhỏ: Từ Chi Phí Đến Khó Khăn Phát Triển
Tuy nhiên, có một số vấn đề chính ngăn cản các cấu hình này quay trở lại. Thứ nhất, vấn đề giá cả của GPU đã đề cập khiến việc mua một GPU thứ hai để đạt được hiệu suất tăng thêm không đáng kể trở nên khó biện minh, đặc biệt khi hầu hết các game thậm chí sẽ không hỗ trợ. Tệ hơn nữa, điện năng tiêu thụ và nhiệt độ cũng trở thành vấn đề nghiêm trọng hơn đáng kể, vì các GPU hiện đại có thể dễ dàng tiêu thụ hàng trăm watt và tạo ra lượng nhiệt đáng kể. Đó là chưa kể đến kích thước “khủng” của các GPU ngày nay.
Đối với các nhà phát triển, tại sao họ phải dành thời gian cho multi-GPU? Với rất nhiều game thủ đang chơi trên console hoặc sử dụng phần cứng tầm trung, có rất ít động lực tài chính để dành phần lớn thời gian phát triển cho các tính năng multi-GPU chuyên biệt. Mặc dù DirectX 12 và Vulkan về mặt kỹ thuật cho phép hỗ trợ đa bộ điều hợp rõ ràng, nhưng việc thực sự sử dụng các tính năng đó lại rất phức tạp và làm tăng thêm đáng kể chi phí phát triển.
Hình ảnh sản phẩm chính thức của Nvidia GeForce RTX 5090, đại diện cho thế hệ GPU đơn hiệu năng cao tiếp theo
Tương Lai Mờ Mịt Cho Multi-GPU Gaming Phổ Thông
Một sự trở lại thực sự và phổ biến của multi-GPU gaming, giống như thời SLI và CrossFire, là điều vô cùng khó xảy ra. Các card đồ họa đơn tiếp tục tăng về hiệu suất và mức tiêu thụ điện năng, và chi phí bổ sung, độ phức tạp cùng sự hỗ trợ hạn chế cho các cấu hình multi-GPU là những rào cản lớn. Mặc dù các tiến bộ công nghệ đã xuất hiện để làm cho multi-GPU trở nên khả thi hơn, nhưng chính những tiến bộ công nghệ đó – như cải thiện API, kết nối nhanh hơn và bộ nhớ hợp nhất – lại là một phần lý do khiến chúng ta không còn cần đến nó nữa.
Dàn máy tính chơi game PC với màn hình hiển thị hình nền Cyberpunk 2077, minh họa trải nghiệm gaming hiện đại
Tuy nhiên, điều đó không phải là không thể. Các cấu hình multi-GPU đã và đang là một lợi thế lớn trong công việc năng suất. Và trong bối cảnh giá GPU ngày càng tăng, không loại trừ khả năng nhiều nhà phát triển sẽ đầu tư thời gian vào việc tối ưu hóa cho các cấu hình đa GPU, để game thủ có thể kết hợp hai card đồ họa cũ hơn thay vì mua một chiếc flagship mới toanh. Điều này đòi hỏi một bo mạch chủ có hỗ trợ, và đó lại là một vấn đề khác cần giải quyết.
Bạn nghĩ sao về tương lai của multi-GPU gaming? Liệu công nghệ này có thể tái sinh theo một cách nào đó không? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn ở phần bình luận dưới đây!
