Khi bắt tay vào lắp ráp một chiếc máy tính mới, chúng ta thường có xu hướng dành phần lớn ngân sách cho các linh kiện “ngôi sao” như CPU và GPU, bởi chúng là những yếu tố chính quyết định hiệu năng cốt lõi. Tuy nhiên, nếu bạn đang eo hẹp về ngân sách và quyết định cắt giảm chi phí ở các linh kiện khác, ví dụ như mua một bộ nguồn giá rẻ, chiếc PC mới của bạn có thể không hoạt động với hiệu suất tối đa hoặc thậm chí không bền bỉ theo thời gian.
Các linh kiện “ít được chú ý” hơn trong PC lại đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc đảm bảo sự ổn định tổng thể và tuổi thọ cho hệ thống. Tương tự như việc hầu hết mọi người đều sẵn sàng chi tiền cho tản nhiệt AIO chất lượng cao để giữ cho CPU cao cấp luôn mát mẻ, bạn cũng không nên ngần ngại đầu tư thêm cho phần cứng còn lại. Dưới đây là những linh kiện mà người dùng thường xuyên bỏ qua hoặc chọn loại giá rẻ khi build PC mới.
4. Bộ Nguồn (PSU)
Công suất không phải là yếu tố duy nhất quan trọng
Tôi đã chứng kiến rất nhiều người đánh giá thấp tầm quan trọng của bộ nguồn (PSU) trong cấu hình máy tính. Họ thường chỉ nhìn vào công suất (wattage) của PSU mà bỏ qua nhiều yếu tố quan trọng khác quyết định chất lượng của nó. Khác với CPU hay GPU, chúng ta không thường xuyên nâng cấp PSU mỗi vài năm một lần. Đó là lý do tại sao việc đảm bảo bộ nguồn bạn mua được chế tạo để bền bỉ là điều cực kỳ cần thiết. Những bộ nguồn giá rẻ có thể gây ra các sự cố nghiêm trọng, thậm chí có khả năng làm hỏng các linh kiện đắt tiền khác vì chúng thiếu các biện pháp bảo vệ thiết yếu như chống sét lan truyền, điều chỉnh điện áp và phân phối điện hiệu quả.
Tôi đặc biệt khuyên bạn nên đầu tư vào một bộ nguồn ATX 3.0 chất lượng cao, đặc biệt nếu bạn dự định sử dụng PC của mình trong hơn năm năm. Hãy chọn một thương hiệu uy tín và đảm bảo rằng bộ nguồn bạn mua có thiết kế module (modular) và đạt chứng nhận ít nhất là 80 Plus Gold. Những bộ nguồn này có thể hoạt động với hiệu suất hơn 85% ở mức tải 100%; hiệu suất PSU càng cao, chi phí tiền điện của bạn sẽ càng thấp. PSU chất lượng cao cũng cung cấp nguồn điện sạch hơn và ổn định hơn, giảm thiểu tiếng ồn cuộn dây (coil whine).
3. Quạt Tản Nhiệt Case
Hiểu rõ sự khác biệt giữa quạt lưu lượng gió và quạt áp suất tĩnh
Quạt tản nhiệt Lian Li trên PC với ánh sáng vàng, đỏ, xanh
Nhiều vỏ case máy tính đi kèm quạt lắp sẵn, nhưng thông thường, chúng là loại quạt lưu lượng gió (airflow fans) được thiết kế để di chuyển một lượng lớn không khí. Ngược lại, các quạt đi kèm với tản nhiệt CPU là loại quạt áp suất tĩnh cao (high-static-pressure fans), vượt trội trong việc đẩy không khí qua các không gian hẹp và các vật cản như radiator, heatsink hay bộ lọc bụi. Vì vậy, nếu bạn lắp một radiator phía sau các quạt hút đi kèm với vỏ case, bạn sẽ không đạt được hiệu suất tản nhiệt tối ưu. Quạt lưu lượng gió không hoạt động tốt nếu vỏ case của bạn có khả năng thông gió kém (đặc biệt với mặt kính cường lực) hoặc có bộ lọc bụi cản trở luồng khí.
Đó là lý do tại sao bạn cần cân nhắc kỹ vỏ case và các loại quạt bên trong để quyết định loại quạt nào tốt hơn cho cấu hình PC của bạn. Nếu bạn không có một vỏ case được tối ưu cho luồng khí, tôi đặc biệt khuyên bạn nên thay thế các quạt lưu lượng gió đi kèm bằng các quạt áp suất tĩnh cao cấp. Tuy nhiên, nếu bạn muốn một chiếc PC yên tĩnh, hãy đảm bảo các quạt bạn mua có độ ồn thấp hơn (khoảng 30dB). Đáng tiếc là quạt áp suất tĩnh cao thường ồn hơn một chút ở vòng tua cao hơn do thiết kế cánh quạt dày đặc của chúng.
2. VRM Mainboard
VRM chất lượng cao đảm bảo cấp nguồn ổn định cho CPU
VRM bo mạch chủ NZXT N7 B650E quanh socket CPU
Các module điều chỉnh điện áp (VRM) trên bo mạch chủ của bạn chịu trách nhiệm quản lý và cung cấp nguồn điện ổn định cho CPU. Đáng tiếc là ngay cả một số người lắp ráp PC có kinh nghiệm cũng thường bỏ qua chất lượng VRM trên bo mạch chủ. Việc bạn mua một bo mạch chủ cao cấp không đồng nghĩa với việc bạn sẽ có được VRM chất lượng cao. Điều này thường thay đổi tùy thuộc vào nhà sản xuất và nền tảng chipset. VRM giá rẻ thường dẫn đến biến động điện áp, gây ra sự mất ổn định, giảm tuổi thọ CPU, và thậm chí là các sự cố hệ thống thường xuyên, đặc biệt khi ép xung hoặc dưới tải nặng.
Vì vậy, hãy đảm bảo bạn mua bo mạch chủ từ các thương hiệu hàng đầu như MSI, Asus hoặc Gigabyte. Họ thường cung cấp thông số kỹ thuật rõ ràng về cấu hình VRM của họ, giúp việc lựa chọn đúng dễ dàng hơn. Ví dụ, cấu hình VRM 14+2 pha là lý tưởng nếu CPU của bạn tiêu thụ nhiều điện năng hoặc bạn có kế hoạch ép xung. Tuy nhiên, các nhà sản xuất bo mạch chủ đôi khi tăng gấp đôi số pha VRM để làm cho chúng trông “nhiều” hơn. Đó là lý do tại sao tôi luôn xem xét các bài đánh giá bo mạch chủ khác nhau trước khi mua. Bằng cách này, bạn sẽ có cái nhìn rõ hơn về chất lượng các linh kiện được sử dụng.
1. Keo Tản Nhiệt
Keo tản nhiệt chất lượng cao giúp kiểm soát nhiệt độ CPU
Tuýp keo tản nhiệt Noctua NT-H1 chất lượng cao
Không giống như các linh kiện khác tôi đã đề cập ở trên, keo tản nhiệt có giá khá phải chăng, ngay cả những loại đắt tiền. Tuy nhiên, tôi vẫn thường thấy mọi người sử dụng keo tản nhiệt được bôi sẵn trên tản nhiệt hoặc loại đi kèm trong hộp tản nhiệt CPU. Mặc dù chúng có thể hoạt động khá tốt, nhưng keo tản nhiệt chất lượng cao có thể giảm nhiệt độ CPU của bạn từ 5–10 độ C vì chúng có khả năng dẫn nhiệt tốt hơn. Khả năng dẫn nhiệt của keo càng cao thì nó càng hiệu quả trong việc giảm nhiệt độ CPU. Tôi đặc biệt khuyên bạn nên mua loại có độ dẫn nhiệt lớn hơn 10W/mK, chẳng hạn như Arctic MX-6.
Xem xét mức độ nóng của các CPU hiện đại, sự giảm nhiệt độ này có thể tạo ra sự khác biệt lớn dưới các tác vụ nặng như chơi game. Khi CPU của bạn hoạt động ở nhiệt độ thấp hơn, nó sẽ duy trì tốc độ xung nhịp cao nhất hoặc tốc độ boost lâu hơn, đảm bảo bạn đạt được hiệu suất tối đa. Bạn chắc chắn sẽ gặp phải các vấn đề quá nhiệt và hiện tượng giảm hiệu năng (thermal throttling) với keo tản nhiệt giá rẻ, đặc biệt nếu bạn không có một bộ tản nhiệt cao cấp. Hơn nữa, keo tản nhiệt cao cấp không bị khô nhanh như các loại rẻ tiền, giúp bạn không phải bận tâm đến việc bôi lại keo hàng năm để đảm bảo truyền nhiệt tối ưu.
Đừng tiết kiệm sai chỗ khi xây dựng PC
Dành phần lớn ngân sách của bạn cho CPU và GPU rồi lại cắt giảm chi phí ở các linh kiện khác, những thứ cũng quan trọng không kém, là một ý tưởng tồi khi xây dựng một chiếc PC. Ví dụ, nếu bo mạch chủ hoặc bộ nguồn của bạn không đáng tin cậy, bạn chắc chắn sẽ đối mặt với các vấn đề về lâu dài, như hệ thống không ổn định và các sự cố, việc khắc phục chúng có thể trở thành một cơn đau đầu. Với phần cứng chất lượng cao, bạn sẽ không phải lo lắng về tuổi thọ hay hiệu suất của PC. Bạn không nhất thiết phải chi tiêu quá mức cho các linh kiện hào nhoáng nhất, nhưng hãy đưa ra những quyết định kỹ lưỡng khi lựa chọn các thành phần thường bị bỏ qua này.
